Vipassana meditatie

Ik heb me opgegeven voor een 10-daagse meditatiecursus. Ik zeg het niet af, want het is volgens mij goed mogelijk met een gipsen arm. De cursus heet Vipassana en is behoorlijk streng, de huisregels zijn als volgt:

De 5 hoofdregels, de student moet zich onthouden van:
1) het doden van levende wezens,
2) stelen,
3) sexueel 'wangedrag', oftewel verschillende partners. Het celibaat of 1
vaste partner is toegestaan.
4) liegen,
5) alle intoxicanten (drugs, alcohol).

Verder een lange lijst:
6) de student moet de cursus in het geheel volgen en moet gedurende deze
tijd (10 dagen) in het complex blijven.
7) er is alleen een lichte maaltijd na 12 uur 's ochtends, voor 12 zijn 2 vegetarische maaltijden.
8) alle vormen van geloofsovertuiging zijn verboden (bidden, vasten, zingen, dansen)
9) alle studenten moeten 10 dagen 'noble silence' (stilte van lichaam, spraak en geest) toepassen. Alle communicatie met medestudenten is verboden.
Studenten mogen vragen stellen aan de assistent-teachers, maar in beperkte
mate.
10) vrouwelijke en mannelijke studenten worden van elkaar gescheiden.
11) er mag geen lichamelijk contact zijn met andere personen.
12) Yoga en sport zijn niet toegestaan, wandelen in de daarvoor bestemde
gebieden is wel mogelijk.
13) Het is verboden religieuze objecten te dragen.
14) strakke, transparante of teveel verhullende kleren zijn niet toegestaan.
15) Zonnebaden is niet toegestaan.
16) Er is geen communicatie met de buitenwereld mogelijk (e-mail, telefoon,
brieven) tijdens deze 10 dagen.
17) Bespelen van muziekinstrumenten, luisteren naar muziek is niet toegestaan.
18) Er mag niet worden gelezen of geschreven.
19) het is verboden eten of drinken van thuis mee te nemen.
20) de cursus wordt betaald aan de hand van een vrijwillige donatie.

Maandag 1 augustus moest ik me 11 uur melden voor de officiele inschrijving, om 13 uur is een inleidend praatje voor de foreigners, in engels. We worden met bussen naar het complex gebracht, zo'n 15 km ten noorden van Kathmandu. Het is hier een paar honderd meter hoger dan in Kathmandu (1700) en het is een stuk frisser. Bijna al mijn bagage heb ik achtergelaten in het hotel, maar sokken en schoenen heb ik niet mee. Maar het gaat. Ik deel mijn kamer met een canadese jongen, hij doet de cursus samen met zijn vriendin. Maar die zit aan de andere zijde, de vrouwenafdeling.

We krijgen nog een maaltijd 's avonds en we praten wat met de vrijwilligers die hier werken. Communicatie mag nu nog, er wordt voor de derde X aan ons gevraagd of we de 10 dagen kunnen volhouden. Anders mogen we nu nog het complex verlaten. Het complex bestaat uit 2 eetzalen, 1 grote editatiezaal
en 3 kleinere, verschillende slaapverblijven en zo'n 50 meter wandelpad. Het geheel is leuk aangelegd met veel groen. Het wordt omringd door hoge hekken met punten. Maar misschien is dat laatste om de jungle op afstand te houden. We zitten namelijk naast een nationaal park.

's Avonds opnieuw een praatje, we krijgen nu de nummers uitgereikt met onze plaatsen in de meditatiezaal. Vervolgens 1 uur meditatie in de grote zaal en vanaf dan gaat het stilteverbod in. Er zitten zo'n 120 mensen in de zaal, waarvan 20 foreigners en zo'n 100 Nepali's en Indiers. Verder 3 assistent
teachers en zo'n 5 dhama-servers (vrijwilligers). Iedereen heeft een eigen
kussen, het formaat iets groter dan een hoofdkussen. De voornaamste houding is kleermakerszit of met opgetrokken knieen. Met gestrekte benen richting de assistent-teacher is niet toegestaan en liggen ook niet. Rond 21 uur is het programma afgelopen en 21:30 moeten de lichten uit zijn. Dat is geen lastige opgave. Er valt weinig te doen als je niet mag praten/lezen/schrijven, etc.

Dag 1:
De volgende dag klinkt om 4 am de bel/gong. 4:15 nog een keer want 4:30 moet iedereen binnen zijn voor de eerste meditatie, 2 uur lang. We moeten ons concentreren op de neusademhaling. 6:30 is het ontbijt, dit maal groentesoep en banana-porridge. We kunnen erna nog even ruisten want 8 am begint de volgende meditatie pas, dit keer 3 uur lang. Van 11 tot 1 is de lunch, met
een flinke portie Dal Bhat (rijst met linzensoep en groentencurry). Het is
een flinke maaltijd en 1 van de beste die ik in Nepal heb gehad. Van 1 tot 5 meditatie, vanaf 5 een lichte maaltijd met rijstchips en 2 stuks fruit en een glas hete melkk met suiker. Overal in het complex kunnen we water krijgen. Dit is zowel gekookt als gefilterd dus voor foreigners ook drink- baar.

Van 6-7 voor de afwisseling meditatie en 7-8.15 een discourse (uitleg). Dit vanaf de tv (DVD), de teacher die we in de meditatiezaal horen vanaf tape (meditatie-adviezen, gezang) is nu ook te zien. Hij is Goenka en heeft de techniek van Myanmar/Burma naar India genomen en van daar uit zijn
verschillende centra over de hele wereld ontstaan. Zo zijn er centra in bijna heel azie, maar ook in de VS, nieuw zeeland, australie, belgie en duitsland. De discourse is zeer interessant en Goenka zegt veel dingen die zeer waar zijn als je er goed over nadenkt.

Van 8:30-9 is de laatste meditatie en daarna is de dag over.

Dag 2:
11 uur mediteren en ongesteund zitten valt niet mee als je dat niet gewend bent. Dat blijkt goed de volgende morgen, het lijkt of er een overbeladen truck over me heengereden is 's nachts. Maar niet zeuren, 4:30 gaan we
vrolijk verder. We moeten ons vandaag concentreren op het contact van de in-
en uit-geademde lucht met de neusgaten, neusholte en bovenlip. Het valt op dat je gedachten telkens na 1 minuut concentratie afdwalen naar het verleden en de toekomst.

Dag 3:
Pijn is minder geworden en concentreren gaat vandaag beter. Vandaag wordt aandachtgebied verkleind tot de bovenlip. 1 Nepali redt een bloedzuiger door hem van het voetpad in de struiken te brengen. 1 ander breekt later 1 van de regels door een mug dood te slaan.
Verschillende Nepali hoor ik soms stiekem met elkaar praten.

Dag 4:
We starten nu met de echte vipassana techniek. We moeten ons hele lichaam
langsgaan en kijken wat voor sensaties er zijn (pijn, tintelingen, doofheid,
pulsaties, warmte, vochtigheid, etc.). De truc hierbij is gewoon observeren zonder te reageren of een betekenis aan deze sensaties te hechten (positief/negatief). De techniek zegt dat als je dit ook in het dagelijkse
leven toepast je een beter doordachte reactie kan geven op allerlei situaties in het leven.

Nadelen zijn namelijk dat we te snel reageren en bijna altijd de fout bij een ander leggen bij conflicten. Tevens leiden veel situaties (bv. kado krijgen of iemand iets geven zonder er iets voor terug te krijgen) bij ons tot aversie of overdreven hunkering. Vaak krijgen we niet ons zin, dit geeft dan spanning en uiteindelijk lopen err veel ontevreden mensen met depressies/ slaapproblemen/ vage pijnklachten. Dit is in het kort samengevat 12 uur discourse.

Vanaf vandaag starten we ook met het 1 uur lang in 1 houding zitten. Dat gaan we dan 3X per dag doen. Na een half uur zitten veranderd het gevoel van ongemakkelijk in pijn. Een kwartier verder is de pijn eigenlijk niet meer uit te houden en na 1 uur zit de pijn in bijna je hele lichaam, overal tintelingen en doof gevoel. De eerste dag lukt het me 1 x 1 uur zitten. We moeten onze ogen vanaf nu ook gesloten houden en mogen in die 3 uren armen en bewegen niet bewegen. De rug strekken mag wel.

Dag 5:
Het 1 uur stilzitten lukt me 2X, concentre-ren gaat steeds beter zonder dat voortdurend de gedachten afdwalen.

Dag 6:
Het 1 uur stilzitten lukt me 3 X, maar door de pijn lukt het me niet concentreren. Ik zou om me heen willen kijken of het anderen wel/niet lukt, maar de ogen moeten gesloten blijven. 's Avonds vraag ik de assistent- teacher om raad en hij zegt dat als ik me niet kan concentreren vanwege de pijn ik beter een andere houding aan kan nemen, hij wil niet dat ik in het ziekenhuis beland. Voor mij is onduidelijk hoeveel pijn toegestaan is, maar ik krijg het idee dat het veel mensen om me heen wel lukt. Maar
vanaf nu doe ik het wat rustiger aan. Het is me vervolgens verder in de cursus niet meer gelukt, ik kies liever 2 houdingen in 1 uur.

Dag 7-9:
De techniek blijft hetzelfde, we moeten nu alleen proberen sneller te scannen. Ik ga steeds meer uitkijken naar de maaltijden, die vormen een mooie afwisseling op die eindeloze meditatie-uren. Ik twijfel een moment of ik niet beter het complex kan verlaten, die 1 uur zit lukt me toch niet.
Maar het hek is te hoog en we moesten ons paspoort afgeven bij de ingang. Toch gaat contreren steeds beter en het praatje van de teacher 's avonds is telkens beter. Na afloop heb ik weer frisse moed.

Dag 10:
Na de ochtendmeditatie mogen we weer praten. Er begint een Nepali tegen me te praten maar mijn eerste gevoel is dat ik totaal geen behoefte heb in communicatie. Na 10 minuten is dat ook voorbij en zie ik allemaal
glimlachende mensen om me heen. Iedereen groet elkaar en maakt een praatje, de sfeer is peacefull en goed. We kunnen nu eindelijk de ervaringen met elkaar uitwisselen. Mijn kamergenoot is iets te ver gegaan en heeft 3
nachten niet kunnen slapen van de pijn. Maar uiteindelijk lukte het hem wel zonder teveel pijn, dat 1 uur zitten. Iedereen is het over het algemeen eens, het is zeer zwaar, pijnlijk, speciaal. Maar we zijn blij dat we het hebben gedaan. Goenka, de teacher, raadt aan dat we in de toekomst moeten proberen 2X 1 uur per dag mediteren om echt de vruchten van deze techniek te kunnen plukken.

De nacht van dag 10 op dag 11 salaap ik 3 uurtjes. De hele nacht praat ik met kamergenoot Steven over de cursus en de grappige dingen die ons zijn opgevallen. Dat krijg je als je 10 dage niet mag praten, dan spaar je het op.

Vipassana betekent trouwens 'dingen zien zoals ze werkelijk zijn'. De techniek werd zo'n 2500 jaar geleden (her)ontdekt door de buddha, die daarmee 'enlighted' (verlicht) raakte. Enlighted betekent wanneer je van
alle nadelige karaktereigenschappen (hebzucht, afkeer, etc.) verlost ben.
Het mooie van deze cursus en techniek is dat hij toegankelijk is voor iedereen ongeacht ras of geloof. In de zaal zitten moslims, joden, christenen, hindoes en buddhisten gebroederlijk naast elkaar.

Nog even terug naar de cursus. Dat Hindoestanen en Nepali andere normen en
waarden hebben had ik al eerder gezegd. In de zaal werden vrij uit boeren en scheten gelaten, dat was lastig concentreren op de meditatie. Een oud baasje brabbelt zo nu en dan wat in het nepali, na dag 5 heb ik hem niet meer gezien. Een vrouw raakt al snel 'enlighted', op dag 4 begint ze ineens
minutenlang te zingen. Maar er wordt hierbij niet ingegrepen door de dhamma-servers. Vanaf dag 6 beginnen regelmatig verschil-lende mensen te huilen.

De teacher Goenka legt uit dat het volgende kan voorkomen. Als je langere tijd zit en pijn hebt kan het gebeuren dat je een golf van prettige sensaties over je heenkrijgt. Dat is een teken dat je je oude gedrag wat tot 'miserable' zijn kwijtraakt. Zowel kamergenoot Steven als ik heb vreemde
sensaties beleefd maar niet deze.

1 van de dhamma-servers (vrijwilligers) heeft de regels wel heel goed uit zijn hoofd geleerd. Hij komt me regelmatig corrigeren. Op dag 1 moeten we tijdens 1 van de ochtendsessies in onze kamer mediteren. Als de server binnenkomt om ons te controleren zit ik op mijn bed met uitgestrekte benen.
Dit mag in de zaal niet, want de voetzolen in de richting van de teacher, dat is niet netjes. Maar in mijn slaapkamer zijn geen teachers dus ik dacht het kan wel. Maar hij vraagt me vriendelijk mijn houding te corrigeren. Tijdens een zaalmeditatie komt hij naar me toe. Of ik mijn bril af wil
zetten, want meditatie moet met ogen dicht.

Tijdens dag 9 ziet hij dat ik mijn bord na het eten aan een medestudent geef. Een koreaanse medestudent had vanaf dag 2 aangeboden mijn spullen af te wassen omdat ik dat niet zelf kan met het gipsen pootje. Hij had daarbij niet gesproken, alleen zijn handen opgehouden. Maar dat is ook communi-catie (non-verbale) en dat mag niet. Dus deze man heeft gelijk al is het wel een
beetje flauw. Want de koreaan liet mijn inziens zien dat zijn hart op de
goede plaats zat. Goenka leert je compassion (medeleven) te hebben i.p.v. haat voor je vijanden. Dat kan ik meteen toepassen....

De sfeer tussen de studenten is ondanks dat er geen communicatie mogelijk is, peacefull. Niemand dringt voor en iedereen geeft elkaar de ruimte. Het was al met al het meest speciale wat ik ooit heb gedaan. Je zou kunnen zeggen dat ik 10 dagen als een monnik heb geleefd. En het eerste moment weer
in de buitenwereld voelde heel vreemd aan. Vanuit het gestructureerde, vredige leven naar het chaotische, drukke met vele ongelukkige mensen.

Ik ben nu bezig met een taalcursus: Mandarijn-chinees. Elke dag 2 uur rive-les, in totaal 40 uur. Het wordt gegeven door een Nepali jongeman. Het is een aardige gozer en een serieuse, goede leraar. Samen met 2 uur huiswerk per dag is dat een flinke dagvul-ling. 2 uur mede omdat het schrijven met mijn linkerhand mogelijk is, maar enorm langzaam. Het ziet er niet veel onleesbaar-der uit ten opzichte van mijn oude handschrift (met rechts). Dat schrijven is het phoenetische chinese schrift, dus niet de chinese tekens gelukkig. Naast Mandarijn komen nog 10 andere dialecten (Tibetaans,
Kantonees) voor in China, maar Mandarijn is de belangrijkste.

Verder gebeurt er genoeg in Nepal. Afgelopen vrijdag was het hindoe-festival Raksha Bandham. Je zou het kunnen vertalen als 'broeder-dag'. De broers eten bij hun zus, ze krijgen dan een flinke lunch met allerlei zoetigheden na afloop. Ook krijgen ze een oranje armbandje en een tikka (een rode stip op het voorhoofd) van haar. De broer geeft dan op zijn beurt een donatie
(cadeau, geld). Misschien een leuk idee voor Nederland?

Afgelopen zaterdag begon het festival Gai Jatra, dit is een 8 dagen durend Newari festival. Newari zijn 1 van de volken van Nepal. Bhaktapur ligt zo'n 12 km van Kathmandu, hier werd het het grootst aangepakt. Samen met Reecha (Nepali meisje dat ik in ziekenhuis had ontmoet) ging ik erheen. Het festival is om de mensen die afgelopen jaar zijn overleden te eren. Voorop een 'tamaacha', een soort koe van bamboe gemaakt, dit met versiering en
foto's van de overledene. Dit knutselwerk wordt gedragen door familieleden.
Hierachter dansende familieleden en kennissen, die dansen en muziek maken
met stokken. Ze slaan met stokken tegen elkaar op de maat van de drums. Het
idee daarbij is dat ze Yamaray (god van de dood) wakker maken. Ze vragen aandacht voor de ziel van hun familielid die wacht voor de poort. Het is een feest met naast rouw ook humor en satire. Want laten we realistisch zijn, voor iedereen komt eens de dag dat de laatste adem wordt uitgeblazen. Er lopen ook jongens met make-up en verkleed als vrouwen rond. De optocht telt zo'n 12 praalwagens die voortdurend rondjes maken door de stad.

Ik sluit af met 1 van de spreuken van Goenka:
'May all beings be happy and peacefull'.